1-PATLAMA
Yanma olayının belirli koşullarda ve çok kısa sürede meydana gelmesine “patlama” diyoruz. Patlama aşağıdaki üç unsurun belirli oranlarda bir araya gelmesiyle mümkün olmaktadır.
1-Havada yeterli oksijenin bulunmaması.
2-Hava ile karışmış yanabilir bir maddenin
a)Gaz (metan,asetilen vb.)
b)Sıvı (petrol,solvent, vb.)
c)Katı (sülfür, odun, vb.) bulunması
3-Yeterli ortam sıcaklığının bulunması
2-PATLAYICI ORTAM
Yanıcı gaz,sıvı ve tozun hava içerisinde patlama limitlerinde bulunduğu veya bulunma olasılığının olduğu sahalara denir. Yanıcı toz, gaz ve buhar tek tek patlayıcı ortam oluşturabileceği gibi ikili karışımlar da patlayıcı ortam oluşturabilirler.
3-TEHLİKELİ SAHA
Patlayıcı hava, gaz buhar ve toz karışımının bulunduğu ve bulunma olasılığının olduğu yerlerdir.
4-TEHLİKESİZ SAHA
Hava, gaz, buhar ve toz karışımlarının bulunmadığı elektrik cihazlarının imalinde ve kullanımında genel koruma yerine özel korumaların istenilmediği ve yapılmadığı yerlerdir. Tehlikesiz sahada olmasına rağmen tehlikeli sahada bulunan cihazlar ile elektriksel bağlantıların olması durumunda özel önlemlerin alınması gerekebilir.
5-YANICI MADDE
Hava içerisinde alev, ark veya sıcak yüzey gibi uygun bir enerji kaynağının bulunmasıyla başlayan sürekli olarak yanan her türlü katı,toz, gaz, sıvı ve buhar halindeki maddelerdir. Yanıcı olarak bilinen bir çok maddenin yanması ancak bu maddelerin ısıtılması sonucunda çıkan gaz ve buharın oksijen ile karışması ile olanaklıdır. Yanmanın başlamasından sonraki ısı artışı daha çok buhar ve/veya gaz çıkmasına neden olduğundan yanma artarak devam eder.
6-MİNİMUM PARLAMA ENERJİSİ
Patlayıcı ortama patlamanın gerçekleşebilmesi için uygulanması gerekli en az enerji miktarıdır. Bu enerji alev, ark, sürtünme şeklinde olabilir. Genellikle endüstriyel ortamlarda parlama enerji seviyesi minimum değerden oldukça yüksektir. Bu değerler, gaz ve buharlar için 10 mikrojül, tozlar için ise 100 minijül mertebelerindedir.
7-PATLAMA SICAKLIĞI
Patlayıcı ortama patlamanın kendi kendine gerçekleşebilmesi için gerekli en az ateşleme sıcaklığıdır. Diğer bir ifade ile atmosfer basıncında dışarıdan ark ve alev etkisi olmadan patlama limitleri içerisindeki bir karışımın alevlenebildiği ve alevlenmenin devam ettiği tesbit edilebilen en düşük sıcaklıktır.
8-PATLAMA LİMİTLERİ
Herhangi bir yanıcı maddenin parlaması için havadaki karışım yoğunluğunun doğrudan bağlı olduğu limitlerdir. -Patlayıcı karışımın en küçük değerine alt limit (LEL-Lower explosion limit) -Patlayıcı karışımın en büyük değerine üst limit (UEL-Upper explosion limit) Normal atmosfer şartlarında alt ve üst limitlerin dışında kalan karışımlarda patlama gerçekleşmez.
9-PARLAMA NOKTASI
Yanabilir sıvıların buharlaşarak hava ile yanı bir karışım meydana getirdiği en düşük sıcaklıktır. Parlama noktasının belirlenmesi doğrudan patlama için değil sıvı kap ve depolarının yakınındaki cihazların sıcaklığı ile patlayıcı buhar – hava karışımının meydana gelmesini önlemek için gereklidir.
10-EN BÜYÜK YÜZEY SICAKLIĞI
Elektrikli cihazların anma değerlerinde veya kabul edilebilir aşırı yükte çalışmaları durumunda atmosfere açık yüzeylerinde oluşabilecek en büyük sıcaklık değerleridir. Bu sıcaklık (d) tipi korumalı cihazlarda dış yüzeyde, (e) tipi korumalı cihazlarda ise iç yüzeyde ve iç elemanlarda oluşan sıcaklıklardır.
11-SICAKLIK SINIFLANDIRILMASI
Gazların patlama sıcaklıkları dikkate alınarak cihazların en büyük yüzey sıcaklıklarının T1’den T6’ya kadar gruplandırılmasıdır. Bu gruplardaki sıcaklık sınıflaması alt değerleri sırasıyla 450 derece ile 85 derece arasındadır.
12-TOZLARIN ALEVSİZ YANMA SICAKLIĞI
Tozların katmanlar halindeyken alevsiz korlanarak yanma sıcaklığıdır. Bu sıcaklık tozların havada bulut halindeyken alevlenme sıcaklığından farklı ve daha düşüktür.
Bazı maddelerin sıcaklık karakteristikleri
